فاطر رسا نور طراح و مجری پروژه های فیبر نوری

برای تشخیص کیفیت کابل فیبر نوری، یکی از آزمایشاتی که باید روی آن انجام شود تست" تضعیف" است. این تست به وسیله یک منبع نوری و پاور متر انجام می گیرد و نتیجه آن پس از مقایسه با استانداردهای مورد نظر، با عنوان" نرخ تضعیف" ارائه می شود. نتیجه گیری در این زمینه پس از آزمایش روی مولفه های مهم کابل مانند کر کابل، کانکتورها و فیوژن انجام می گیرد. اگر میزان تضعیف از حد مجاز تجاوز کند باید کل سیستم دوباره از ابتدا به صورت جزء به جزء آزمایش شود تا دلیل تضعیف بیش از حد، مشخص گردد.

برخی از استاندادها از نام "نرخ تضعیف" استفاده نکرده و آن را با نام " میزان مجاز تضعیف" می شناسند. اندازه گیری نرخ تضعیف تخمین زده می شود؛ به این معنی که میزان تضعیف مجموع نرخ تضعیف تک تک مولفه های کابل است. به همین دلیل باید مراقب بود که اگر اندازه بدست آمده نزدیک به نرخ تضعیف باشد، باید اعداد مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان کابل با کیفیت را از کابل بی کیفیت تشخیص داد.

نرخ تضعیف شبکه

در تعیین نرخ تضعیف شبکه فیبر نوری، میزان تضعیف اجزاء داخل شبکه از کابل ها، کانکتورها و فیوژن ها گرفته تا تضعیف در بخش پسیو مانند اسپلیتر فیبر نوری که در PON استفاده می شود دخیل هستند. بنابراین نرخ تضعیف کابل شبکه مهمترین فاکتور در تعیین میزان افت لینک فیبر نوری است و با محاسبه آن می توان میزان افت فیبر را بدست آورد و مشخص کرد که آیا کابل شبکه به صورت مناسب نصب شده است یا خیر.

تضعیف کانکتور

برای انواع کانکتور تا 0.3 دسیبل تضعیف جایز است. تضعیف کانکتورهایی که به صورت مکانیکی به هم متصل شده اند یا کانکتورهای multifiber بیشتر از این عدد است.( حداکثر 0.75).

تضعیف فیوژن

برای هر فیوژن می توان تا 0.3 دسیبل تضعیف در نظر گرفت.

تضعیف فیبر

برای فیبرهای multi-mode تضعیف برای هر 850nm در هر کیلومتر حدود 3 دسیبل است و برای هر 1300nm در هر کیلومتر 1 دسیبل است. به همین ترتیب می توان گفت 0.1 دسیبل در هر 30 متر برای 850nm، 0.1 دسیبل در هر 100 متر برای 1300nm.

برای فیبرsingle-mode میزان تضعیف در هر کیلومتر برای 1310nm حدود 0.5 دسیبل و 0.4 دسیبل برای 1550nm است. به همین ترتیب می توان گفت 0.1 دسیبل در هر 200 متر برای 1310nm، 0.1 دسیبل در هر 250 متر برای 1300nm.

آزمایش OTDR

OTDR برای بررسی در موارد خاص استفاده می شود. مواردی مانند تضعیف در لینک های طولانی که به واسطه قطع شدن فیبر رخ می دهد. تمام استانداردها برای تایید کیفیت اتلاف باید میزان اتلاف عبوری را مشخص کنند. در کابل های multi-mode، OTDR میزان تضعیف را کمتر از حد واقعی نشان می دهد -3 دسی بل در لینک 10 دسی بلی- و میزان واقعی آن غیر قابل حدس است. در فواصل طولانی برای کابل single-mode این تفاوت کمتر است. اندازه تضعیف در موارد دیگر مانند تضعیف کانکتور یا فیوژن نیز با قطعیت قابل اندازه گیری نیست.

محدودیت های OTDR در زمان آزمایش در فواصل طولانی را چگونه باید در نظر گرفت؟ اگر کابل single-mode با پیگتیل فیوژن شده باشد، دیگر نمی توانید میزان تضعیف فیوژن و کانکتور را ببینید. سوال دیگر این است اگر پچ پنلی داشته باشید که برای اتصال از پچ کورد کوتاه استفاده کرده باشد، نحوه عملکرد OTDR چگونه است؟

برای آزمایش اتلاف، تنها کاری که باید انجام دهید جمع زدن تضعیف در نقاط مختلف است. بر خلاف OTDR که هر کدام به صورت جدا جدا مورد بررسی قرار می گیرد. بنابراین اگر نقطه اتصالی هست که هر دو سر فیبر در آن به پیگتیل فیبر نوری متصل می گردد، آنالیز باید بر اساس دو فیوژن و یک اتصال باشد نه اینکه هر کدام جداگانه مورد بررسی قرار گیرد. یک پچ کورد احتمالاً دو تضعیف دارد و اگر در پیگتیل فیوژن صورت گرفته باشد نیز یک تضعیف دیگر به آن اضافه می شود.

بسیاری از تکنسین ها و طراحان وقتی روی نرخ تضعیف کار می کنند نمی دانند که باید کانکتور انتهای کابل شبکه را هم جزء نرخ تضعیف محاسبه کنند یا خیر. وقتی کابل شبکه آزمایش شد، کابل های مرجع به کانکتورهای انتهایی چفت می شود و با این کار تضعیف آن در محاسبات لحاظ خواهد شد، ولی نتایج حاصل از آن به شیوه ای بستگی دارد که در تضعیف 0 دسیبل استفاده می گردد. هر سه شیوه بالا در قالب بسیاری از استانداردها به اثبات رسیده اند، اما باید بدانید وقتی که اندازه گیری با کابل مرجع 0 دسیبل(بدون هیچ تضعیفی) انجام می گیرد، هر کدام از این شیوه ها بر اساس شیوه اتصال، تضعیف متفاوتی را نشان خواهند داد.

اگر تنها با یک کابل مرجع که بین منبع نور و پاور متر قرار می گیرد آزمایش مربوط به اتلاف را انجام دهیم، کانکتورهای پایان کابل نیز جزء میزان تضعیف محاسبه می شوند و نرخ تضعیف شامل هر دو کانکتور می گردد. آزمایش اتلاف با کابل مرجع به صورت سه کابل -کابل گیرنده، کابل فرستنده و یک کابل واسط که بین دو کانکتور قرار می گیرد- برای کانکتورهای نری/مادگی مانند MPO ها مورد استفاده قرار می گیرد. با این شیوه کانکتور پایانی نباید در محاسبه لحاظ گردد. زمانیکه با این سه کابل تضعیف را به 0 دسیبل رساندیم، دو کانکتور را در محاسبات خود لحاظ می کنیم و بنابراین به خاطر این دو ارتباط عدد بدست آمده کاهش پیدا می کند. اگر نرخ تضعیف بدون کانکتور انتهایی محاسبه شود، عدد بدست آمده به نتیجه آزمایش سه کابلی که بالاتر به آن اشاره شد بسیار نزدیک خواهد بود.

شیوه دیگری هم هست که از دو کابل مرجع استفاده می کند ولی کمتر از این شیوه استفاده می گردد. در این شیوه تنها یک کانکتور وجود دارد و برای محاسبه نرخ تضعیف می توان از رویکردهایی که بالا توضیح دادیم استفاده کرد. در محاسبه نرخ تضعیف از هر شیوه استفاده می کنید باید تمام مراحل به دقت ثبت شود.